Tăng caroten máu

Bé trai 8 tháng tuổi được mẹ đưa tới phòng khám cấp cứu, người mẹ tỏ ra rất lo lắng. Trước đó khi tới cửa hàng thực phẩm, một khách hàng tốt bụng hỏi bà có nhận thấy em bé trông rất vàng không. Bà mẹ hết sức hoảng hốt khi lần đầu nhận ra điều này và lập tức đưa con tới phòng khám cấp cứu gần đó.

Tiền sử:

Sinh đủ tháng, khỏe mạnh, phát triển đúng với tuổi.
Khi bé được 6 tháng mẹ bắt đầu thêm khoai lang, cà rốt, bí ngô vào khẩu phần ăn.
Tiền sử gia đình không có gì đặc biệt.

Thăm khám:

Bé hay cười, các chỉ số phát triển thể chất và tinh thần vận động bình thường.
Củng mạc và niêm mạc không vàng. Màu vàng của da chủ yếu xuất hiện quanh mũi, lòng bàn tay và bàn chân.
Khám bụng bình thường

Chẩn đoán: Tăng caroten máu

Người mẹ đã bình tĩnh trở lại, và được giải thích về chứng tăng caroten máu. Cháu bé đã có hẹn khám định kỳ sau 1 tháng.

Bàn luận

Tăng caroten máu là vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ vì các thực phẩm giàu caroten thường được chọn làm món ăn dặm đầu tiên cho trẻ.

Đây là một vấn đề lành tính và cha mẹ có thể yên tâm. Mọi việc sẽ trở lại bình thường sau vài tuần tới vài tháng, tùy theo chế độ ăn.

Caroten không tự tổng hợp trong cơ thể mà được đưa vào qua thức ăn. Caroten được tiêu hóa dưới dạng tinh thể và chất đặc vô định hình, việc phá vỡ thành tế bào giúp làm tăng sinh khả dụng của caroten. Thành tế bào được phá vỡ nhờ tác động cơ học (như nhai nghiền thức ăn), nhưng hấp thu caroten chịu ảnh hưởng của men lipase tuyến tụy, hoóc môn tuyến giáp, axit mật, các chất xơ và chất béo trong chế độ ăn.

Caroten xuất hiện ở nhiều dạng khác nhau, phổ biến nhất là α, β, và γ. β-caroten sẽ chuyển thành Vitamin A, nhưng sự chuyển đổi này diễn ra chậm, vì vậy một lượng lớn β-caroten cũng không gây ngộ độc Vitamin A.

Tăng caroten máu cũng xuất hiện trong chứng chán ăn tâm thần, tiểu đường, thiểu năng tuyến giáp, bệnh gan và bệnh thận. Đã ghi nhận một số trường hợp mang tính gia đình. Hiện tượng tăng caroten đã xuất hiện trên diện rộng tại châu Âu trong thời gian chiến tranh thế gới thứ nhất và thứ hai, khi lương thực thiếu hụt khiến chế độ ăn nghiêng về rau củ quả.

Caroten hòa tan trong mỡ nên có thể lắng đọng trong lớp sừng của da, khiến da có màu vàng. Điều này dễ nhận thấy nhất ở rãnh mũi má, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Phải mất khoảng 2 tuần để có thể cân bằng lại hàm lượng caroten trong máu. Củng mạc và niêm mạc không có lớp sừng nên không bị nhuộm màu vàng, điều này giúp phân biệt vàng da do tăng caroten với vàng da do tăng bilirubin máu. Bệnh nhân tăng caroten máu thường khỏe mạnh và không có các triệu chứng khác của tăng bilirubin máu.

Bài học

Phần lớn mọi người biết rằng caroten có trong rau quả màu vàng và da cam, nhưng thường không nghĩ rằng rau xanh cũng chứa một lượng đáng kể caroten. Ở những loại rau này, màu vàng bị che khuất bởi màu xanh của chlorophyll.

Các thực phẩm chứa caroten:

Quả